Made in Turkey. Ποια αυτοκίνητα κατασκευάζονται στην Τουρκία;

To 2023 στην Τουρκία κυκλοφορούσαν 28,7 εκατομμύρια αυτοκίνητα. Την ώρα που πληκτρολογούνται αυτές οι γραμμές μάλλον θα είναι ακόμα περισσότερα. Πολλά εξ αυτών είναι συναρμολογημένα στο έδαφός της. Μήπως κάνουμε κάτι λάθος;

Η γείτων χώρα, εδώ και πολλά χρόνια, συναρμολογεί πολλά ευρωπαϊκά μοντέλα. Όχι φυσικά τα εικονιζόμενο Ferrari. Πάντως, πλέον, κατασκευάζει και τα δικά της αυτοκίνητα

Η ιταλική Fiat είδε νωρίς το φτηνό εργατικό «φως» και μπήκε στην Τουρκία. Ήταν το 1968 πήρε την άδεια να συναρμολεί την τουρκική εκδοχή του πολύ γνωστού, την εποχή εκείνη, Fiat 124. Το τετράθυρο, πισωκίνητο σεντάν  άρχισε να φτιάχνεται εκεί και να πωλείται στην τούρκικη αγορά ως ”Tofaş Murat 124 – το έλεγαν και ως «τούρκικο Lada»

Στη συνέχεια, η γαλλική Renault, ακριβώς ένα χρόνο μετά, το 1969, έκανε το ίδιο.

Ο καρπός της συνεργασίας λέγεται Oyak Renault Otomobil Fabrikaları. Αν έχετε πάει ποτέ Κωνσταντινούπολη, θα έχει βαρεθεί το μάτι σας να βλέπετε κάθε λογής Renault, από κάτι απαρχαιωμένα Renault 9 σε ρόλο ταξί και Thalia μέχρι νεότερα Clio (2012-2019) και Megane περασμένης γενιάς. 

Για να έχετε μια εικόνα της διείσδυσης της γαλλοτουρκικής εταιρείας (49% μερίδιο οι Τούρκοι και 51% μερίδιο οι Γάλλοι), με έδρα την Προύσα, σε ετήσια βάση κατασκευάζονται εκεί περί τα 360.000 αυτοκίνητα και περισσότεροι από 601.000 κινητήρες.

Η συντριπτική πλειονότητα της παραγωγής-συναρμολόγησης, περίπου το 80%, εξάγεται – μεταξύ αυτών και το Renault Symbol, δηλαδή αυτό που εμείς ξέρουμε ως Clio σε Ουκρανία, Βραζιλία, Αλγερία, Κολομβία, Τυνησία και τα λοιπά

Το εορταστικό βίντεο της Oyak Renault για τα 50 χρόνια επιχειρηματικής δράσης στην Τουρκία. Προφανώς στα τουρκικά η αφήγηση αλλά μία ιδέα την παίρνετε

Τo Tofaş Murat 124, η τουρκική παραλλαγή του Fiat 124, ήταν ένα από τα μοντέλα που πρωτοκατασκευάστηκαν στην Τουρκία

Tο 1990 άρχισε η απόβαση εξ ανατολών

Πρώτα με την Toyota που το εργοστάσιό της προέβλεπε παραγωγή 150.000 μονάδων ετησίως (μεταξύ αυτών, και με τη γνωστή Corolla) και, λίγο πιο μετά, το 1997, με τις Honda και Hyundai.

H πρώτη με τη σεντάν έκδοση του Civic και η δεύτερη με τα Accent και i20.

Μάλιστα, καθώς όπως λέει ο γενικός κανόνας, για να είναι κερδοφόρο ένα εργοστάσιο (plant) χρειάζεται να μην παράγει λιγότερα από 100.000 έως 120.000 μονάδες ετησίως, η Hyundai επένδυσε στο δικό της, το γνωστό για τους Τούρκους ”HAOS” (Hyundai Asan Otomotiv Sanayi) κάποια 607 εκ. δολάρια με στόχο να ανέβει η παραγωγή στις 200.000 μονάδες ετησίως 

Άλλες εταιρείες, όπως η Μercedes-Benz και η Ford, για παράδειγμα, έχουν μπει επίσης δυναμικά στην τουρκική αγορά συναρμολόγησης.

Ωστόσο, εν προκειμένω, η Ford Otosan, όπως λέγεται η κοινοπραξία μεταξύ της αμερικανικής εταιρείας και της οικογένειας Koτς, έχει μέτοχο το «δυτικό παράγοντα» μόνο σε ποσοστό του 42%.

Το υπόλοιπο ποσοστό το κατέχει ο μεγαλύτερος όμιλος επιχειρήσεων στην Τουρκία που αποτελείται σήμερα από 113 επιχειρήσεις με 95.745 υπαλλήλους. Για να έχετε μια εικόνα της οικονομικής ισχύος της οικογενείας Κοτς, το 2005 ο μεγιστάνας Ραχμί Κοτς, σε συνεργασία με τη Shell, είχε εξαγοράσει το 51% της κρατικής τουρικής εταιρείας πετρελαίου, έναντι 4 δισ. ευρώ

Ο πλουσιότερος Τούρκος επιχειρηματίας, Ραχμί Κοτς, σε παλαιότερη φωτογραφία. Γεννηθείς το 1930

Άπειρα Fiat Doblo, Fiorino εξάχθηκαν από τα τουρκικά εργοστάσια.

Ενδεικτικά η γαλλοτουρκική κοινοπραξία της Tofas (με το 37,8% να ανήκει στον όμιλο της Stelantis), το 2020 και μόνο, παρήγαγε 250.630 αυτοκίνητα και είχε καθαρά έσοδα περισσότερα από 1,8 δισ. ευρώ.

Ελκυστικές επενδύσεις στην Τουρκία

Όσο για το συνολικό ταμείο από όλες τις δραστηριότητες, ο τουρκικός τομέας κατασκευής αυτοκινήτων εξάγει μεγέθη της τάξης των 30,6 δισ. δολαρίων ετησίως.

Ένα στοιχείο έλξης επενδυτών στην Τουρκία είναι η σταθερή κυβερνητική πολιτική σε σχέση με τη βιομηχανία συναρμολόγησης. Ένα δεύτερο η φιλική προς τους κατασκευαστές νομοθεσία και τραπεζικό σύστημα. Ένα τρίτο το ίδιο το δυναμικό της παραγωγής με περισσότερα από 1,3 εκατ. μονάδες αλλά και μια μεγάλη ντόπια αγορά

Πολλές ευρωπαϊκές και ιαπωνικές εταιρείες έχουν τη βάση εργοστασίων συναρμολόγησης μοντέλων τους επί τουρκικού εδάφους. Σήμερα η Τουρκία κατέχει τη 13η θέση παγκοσμίως ανάμεσα στις χώρες που παράγουν-συναρμολογούν αυτοκίνητα

Επίσης, άλλοι τονίζουν την εξειδίκευση που έχει αναπτυχθεί με τα χρόνια από το τουρκικό εργατικό δυναμικό, το οποίο προφανώς κοστίζει σαφώς λιγότερο από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό μεροκάματο

Τώρα και αυτοκίνητο Made in Turkey

Aν και κατά τις πρώτες δεκαετίες η κυβέρνηση προσπάθησε να προστατεύσει τη δική της εγχώρια αγορά με προστατευτικούς δασμούς και άλλους περιορισμούς, η Τουρκία κατάργησε τις ποσοστώσεις εισαγωγών, εφάρμοσε εξαγωγικές επιδοτήσεις.

Επίσης οι επενδυτές και ατασκευαστές εξαρτημάτων απαλλάχθηκαν από ΦΠΑ και φόρους.

Με λίγες κουβέντες, η νεότερη πολιτική της χώρας όχι μόνο δεν παρενέβαινε στην αυτοκινητοβιομηχανία αλλά και ενθάρρυνε την ανάπτυξή της με κάθε δυνατό τρόπο.

Για επίλογο, ήδη έχουν περάσει σχεδόν πέντε χρόνια αφότου ο Ταγίπ Ερντογάν παρουσίασε το πρώτο επιβατικό, πλήρως ”Μade in Turkey”, ηλεκτρικό αυτοκίνητο, το TOGG, σχεδίασης, μάλιστα, από τον οίκο Pininfarina. Μας θυμίζει κάτι όλο αυτό από εκείνο το έρμο το εργοστάσιο της Nissan, κάποτε στο Βόλο, όταν οι Ιάπωνες, αφού είδαν και απόειδαν με το φορολογικό λαβύρινθο και τις απεργιακές κινητοποιήσεις, έφυγαν και δεν ξαναπάτησαν;

Ο Ταγίπ Ερντογάν με το ”TOGG’’, το πρώτο αποκλειστικά τουρκικής κατασκευής ηλεκτρικό επιβατικό. Όπως είχε δηλώσει, τον ενδιέφερε σε πρώτο χρόνο η εγχώρια αγορά, αλλά ο στόχος ήταν να εξελιχθεί η μπράντα σε διεθνή επιχειρηματικό παράγοντα

Photo: express.co.uk / Reuters